Hong Kong

Hong Kong, vrijdag-- Je zou willen zweren dat je Emily Lau al ooit eens een keer eerder tegen was gekomen in de
Dominestraat of zo, maar neen, deze activistische en politiek meer dan bewuste vrouw uit Hong Kong
is nooit eerder in Suriname geweest.
" Al heb ik wel al sinds jaar en dag belangstelling vor de geschiedenis maar meer nog voor de toekomst van de
Chinese gemeenschap bij julie ", zegt ze op kantoor in het imposante gebouw van de wetgevende macht hier in
Hong Kong.
Deze dagen vallen zwaar bij de mensen hier.
Niet alleen omdat Mevrouw Thatcher, voormalig minister president van Groot Brittanie, eerder in 1982 nog,
bescherming tegen de agressie van mainland China aan de kroonkolonie had geboden,
maar vooral omdat er niets terecht is gekomen van die belofte.
" Integendeel ", fulmineert Emily , " ze heeft ons totaal verraden en ons in feite aan ons lot overgelaten.
Wij waren veel en veel welvarender en rijker dan China en zijn vandaag de dag een deel, een kolonie, van dat land.
Van onze oorspronkelijke vorm van democratie is niet veel over. Van onze vrijheid wordt elke dag een stukje
meer afgeknabbeld.
Tegen Argentinie wilde ze wel een oorlog om de Falkland eilanden te beginnen, tegen China durfde ze het niet.
Die mensen daar mochten wel via een referendum voor hun eigen lotsbestemming en toekomst kiezen, en zelf bepalen of ze
bij Engeland wilden blijven of niet. Wij kregen die keuze niet. Vind je het gek dat Hong Kong leegloopt en de mensen
wegtrekken? Ik zeg je al Hong Kong en Suriname hebben meer met elkaar gemeen dan je op het eerste gezicht zo
zou zeggen ".
De stoom van boosheid, ergernis en kwaadheid is nog maar een nauwelijks uit haar oren verdwenen en ze windt zich
weer op over een nieuwe vergelijking tussen de twee landen.
Want vandaag is het de herdenking dat op Tiannamen Plein, het plein van de Hemelse Vreugde in Beijing
waar een nog steeds onbekend aantal slachtoffers in de strijd om de democratie in China
is gevallen.
Niemand weet precies hoeveel mensen er zijn gedood, verwond of gevangen genomen, maar op een ieder die
ook maar een beetje belangstelling heeft, voor wat er in de rest van de wereld gebeurd, heeft de beelden van een
jonge student met een witte vlag in elke hand waarmee hij een tank tegen houdt, nog op zijn of haar netvlies.
Het is een foto en het zijn televisiebeelden die de hele wereld zijn overgegaan, toen in juni 1989 en het geweten van
de machthebbers in Beijing danig op de proef hebben gesteld.
" Zolang die mensen die de macht in handen hebben, geen compensatie voor de overlevenden, de slachtoffers en aan
familieleden hebben aangeboden, zolang er niet de nodige excuses worden gemaakt en vooral wanneer er geen
openheid van zaken komt en de verantwoordelijken zich achter de schermen van de macht blijven verbergen,
zolang zijn de wonden die toen in onze matschappij zijn geslagen nog open en niet geheeld. Pas dan kan
het proces van genezing van onze samenleving beginnen ".
Ze vraagt verlegen of een en ander een beetje bekend voorkomt en misschien aan onze eigen situatie van december
1982 doet denken.
Ze nodigt de Ware Tijd uit vanavond dan ook mee naar het Victoria Park te gaan. Daar worden de slachoffers van de slachting
op het Plein van de Hemelse Vreugde herdacht. Maar het is geenszins zeker dat wij elkaar daar rustig zullen kunnen
spreken want niet alleen wordt het een drukte van jewelste, ook moet zij zelf met de microfoon in de hand vanaf het
podium het publiek toespreken en herinneren waarom wij eigenlijk hier bij elkaar zijn.
Bij aankomst zijn er zeker 50 000 mensen. Ze zitten op het gras van het park, zonder uitzondering met pamfletten waar
de schandelijke en afschuwelijke misdaden van het regime in Beijng nogmaals worden aangehaald. Ze hebben allemaal
kaarsen met druppelvangers in de hand en als er liederen worden aangeheven, zingen ze massaal mee.
Ze bidden met zijn allen zachtjes voor zich uit. Toch zwelt dat zachtjes bidden aan als een orkaan die soms in dit
deel van de wereld kan woeden.
Ouderen in rolstoelen en op krukken laten hun tranen de vrije loop, maar ook studenten en andere jongeren
met T shirts aan [ foto ] waarop met zoveel woorden staat " We shall never forget ", " We zullen het nooit
vergeten ". Als je ze vraagt waarom het belangrijk is dat ze de gebeurtenissen van zo lang geleden niet behoren te vergeten
zeggen ze ongeveer hetzelfde als de politici.
Lin is een student van 19 jaar die bij de organisatie van vanavond is betrokken. Ook hij heeft, evenals zijn vriendin van 17,
een zwart T shirt met dezelfde pregnante tekst aan. " Ik was nog maar een kind en baby toen het gebeurde ", zegt hij,
" Ik herinner me er dus hoegenaamd niets van. Maar als je geen actie onderneemt en niets doet, als je passief
naar het verleden kijkt en geen actie onderneemt, geef je de machthebbers de kans weer toe te slaan en hetzelfde weer uit te
halen. Kijk naar Tibet, kijk naar de provincies waar de Chinezen lokale culturen uitroeien zomaar door er een groot aantal mensen naar toe te sturen ".
Hij doelt op het Noordwesten bij de Oeigoeren, 22 miljoen Chinese moslims, die op de grens met Khazakstan in
Urumqi wonen. Net als in Tibet heeft Beijing honderd duizenden Han Chinezen die kant opgestuurd en de lokale
mensen verboden hun eigen taal op school te spreken, of hun eigen godsdienst te prediken. Vaak op straffe van levenslange
oplsuiting of in een enkel geval zelfs de dood. Hij noemt het een vorm van culturele genocide, uitroeing van een volk,
hetzelfde wat in Tibet gebeurt.
De avond verloopt orderlijk. Er worden broodjes en Chinese hapjes verkocht.
Zo te zien is het een vreedzame demonstratie tegen het economische geweld waar China mee over de wereld raast en vele delen
in Afrika, LatijnsAmerika en andere delen over dreigt te nemen en dat om zou kunnen slaan in politiek geweld.
Volgens de Hong Kong Chinezen gaat het om een eigen identteit die verloren raakt. Waar op zich niet zoveel
mee aan de hand zou zijn, als er maar iets beters voor in de plaats terug komt. Of dat in werkelijkheid ook gebeurt
is een kwestie van afwachten. En dat afwachten brengt zoveel onzekerheid en angst met zich mee.
" Reden waarom er zovelen van ons liever nog steeds het land verlaten en emigreren dan een onzekere en misschien wel
onveilige toekomst tegemoet gaan ", zegt Emily Lau.

Anton
Hong Kong Zomer 2008